Nebulizatory ultradźwiekowe

Budowa

Rolę nebulizatora w tego tupu rządzeniu pełni komora główna (aerozolowa) z małą płytką z funkcją generowania drgań ultradźwiękowych. Najczęściej element ten wykonany jest z tytanianu baru, kwarcu lub materiału ceramicznego. Po włączeniu urządzenia (zasilanie bateryjne lub wtyczka zasilająca) płytka wibruje powodując powstawanie fali ultradźwiękowej. Skład podstawowego wyposażenia może się nieco różnić, zazwyczaj w skład wchodzi pojemnik na lek (komora do tworzenia aerozolu), nasadka siatkowa, maska (dla dzieci, dorosłych), adapter maski, ustnik.

Do aparatów ultradźwiękowych można stosować urządzenia dodatkowe, które umożliwiają wytwarzanie termoaerozoli, wibroaerozoli czy użycie nadciśnienia.

Mechanizm działania

Źródłem energii ultradźwięków jest rezonujący kryształ piezoelektryczny, wibrujący z częstotliwością od 1 do 3 MHz. Wytworzone i skupione w ognisko fale ultradźwiękowe powodują tzw. fontanny akustyczne. Jeżeli energia ultradźwiękowa jest dostatecznie duża, to z zewnętrznej powierzchni fontanny odrywają się cząstki leku i tworzą aerozol. Urządzenie wytwarza monodypersyjne cząstki aerozolu (cząstki o jednakowych wymiarach) rzędu <5µm z szybkością w zakresie 1–2 ml/min. O wielkości uzyskiwanych cząstek aerozolu decyduje długość i częstotliwość drgań ultradźwiękowych oraz właściwości fizykochemiczne postaci leku, tj. gęstość i napięcie powierzchniowe roztworu leku. W odróżnieniu od nebulizatorów pneumatycznych produkowany aerozol ma dużą gęstość, dzięki czemu do dróg oddechowych trafia w tym samym czasie większa ilość leku. Nebulizatory ultradźwiękowe pracują cicho.

Leki

Za pomocą inhalatora ultradźwiękowego podaje się głównie leki, które mają trafić do oskrzeli i oskrzelików. Są to zazwyczaj leki mukolityczne (rozrzedzające śluz) i ułatwiające jego odkrztuszanie oraz preparaty do nawilżania dróg oddechowych np. chlorek sody (sól fizjologiczna).

Nie wolno używać roztworów inhalacyjnych, zawierających eter, oleje lub cząstki zawieszone (zawiesiny), w tym wywary i napary ziołowe. Nie stosuje się ich też do podawania GKS i antybiotyków. Spowodowane jest to tym, że fale akustyczne uszkadzają budowę rozpraszanych substancji leczniczych (działanie elementu piezoelektrycznego prowadzi do zniszczenia ich właściwości).

Inhalatory ultradźwiękowe nie nadają się do stosowania z roztworami z kwasem hialuronowym (jest to związek gęsty). Tego typu rządzenie jest zbyt słabe i nie poradzi sobie rozpyleniem do postaci mgiełki.

Roztwory do inhalacji powinny być przygotowywane w sterylnych warunkach, z użyciem 0,9% chlorku sodu jako rozpuszczalnika. Nie należy stosować wody kranowej ani przegotowanej.

Szczegółowe zalecenia dotyczące stosowania leku w nebulizatorze określa również ChPL.

Przeciwskazania

Inhalatory ultradźwiękowe nie powinny być stosowane u dzieci poniżej 1 r. życia. Nie zaleca się ich stosowania w warunkach domowych ogrzewają one ciecz, produkowany aerozol jest dość gęsty i może podrażniać drogi oddechowe małych dzieci.

Nie stosuje się ich w leczeniu chorób przebiegających z obturacją dróg oddechowych. Producenci podają również inne liczne przeciwskazania ściśle związane ze stanem zdrowia pacjenta są to m.in. ogólny ciężki stan chorego, nowotwory złośliwe, ogólnoustrojowe choroby krwi, silne wyniszczenie ogólne, nadciśnienie tętnicze III stopnia, ostra miażdżyca naczyń mózgowych, choroby układu sercowo-naczyniowego w fazie dekompensacji, krwawienia z nosa lub predyspozycje do nich, krwioplucie, gorączka (temperatura ciała powyżej 38 ° C), gruźlica płuc w aktywnej postaci, ostre zapalenie płuc, przerost błon śluzowych dróg oddechowych, angina, zapalenie opłucnej, epilepsja z częstymi atakami, histeria z ciężkimi napadami drgawkowymi, psychoza z objawami pobudzenia psychoruchowego, stan upojenia alkoholowego lub odurzenia narkotycznego, indywidualna nietolerancja zabiegów.

Osoby, u których w nieodległym czasie został przeprowadzony chirurgiczny zabieg dentystyczny oraz pacjenci będący w trakcie leczenia, związanego z problemami w jamie ustnej lub gardle, przed użyciem sprzętu powinni skonsultować się z lekarzem.

Wydajność inhalacji

Nebulizatory ultradźwiękowe są bardziej wydajne w wytwarzaniu aerozolu od nebulizatorów pneumatycznych. Nie oziębiają wdychanego aerozolu i nie wymagają dużej objętości początkowej roztworu (zalecana objętość w tych urządzeniach wynosi 2,5 ml). Ultradźwięki umożliwiają precyzyjną kontrolę nad ilością leku dostarczaną podczas nebulizacji. Ma to znaczenie w dostosowywaniu dokładnej dawki do potrzeb pacjenta. Efektywność terapii zwiększa możliwość dostarczania leku o małych i jednolitych cząsteczkach (monodypersyjne).

Nebulizatory ultradźwiękowe nie wymagają od pacjenta koordynacji wdechu z uwalnianą dawką leku a to cecha szczególnie pożądana w przypadku nebulizacji u dzieci oraz osób starszych.

Mycie i demontaż akcesoriów urządzenia

W zależności od modelu urządzenia, akcesoria należy myć, dezynfekować zgodnie z zaleceniami konkretnego producenta. Poszczególne elementy zestawu mogą się różnić materiałem z którego zostały wykonane, dlatego należy przestrzegać ściśle określonych instrukcji producenta, dotyczy to np. niemycia maseczki i przewodu powietrznego w zmywarce. W warunkach domowych producent określa również sposoby i czas dezynfekcji.

Źródła:

Sprawdź jak poprawnie stosować nebulizator ultradźwiękowy